قرارداد آتی زعفران ابزار مالی جدیدی است که به یاری فعالان بازار بورس زعفران ایران آمده است. این بازار مالی به منظور کاهش ریسک نوسانات قیمتی برای تولیدکننده و مصرفکننده زعفران ایجاد شده است. در این بازار شما میتوانید با پرداخت قسمتی از پول زعفران، تمام آن را تحت مالکیت خود درآورده و از نوسانات قیمتی آن سود برده و یا به عنوان تولیدکننده زعفران از نوسانات قیمتی در امان بمانید.
تاریخچه قراردادهای آتی
قراردادهای آتی در اواسط قرن ۱۹ یعنی حدود ۱۵۰ سال پیش با اصولی مشابه با بازارهای آتی امروزی انجام میشد و هر دو طرف متعهد در قرارداد از این معامله سود میبردند. بورس کالای ایران نیز در سال ۱۳۸۶ تشکیل شد. نخستین قرارداد آتی زعفران نیز با سررسید ۲۰ شهریور ۱۳۹۷ در بازار به طور رسمی معامله شد.
از آن پس با وجود قرارداد آتی زعفران کشاورزان میتوانند با تحویل زعفران خود به انبارها و گواهی آن، زعفران خود را در بورس عرضه کنند. مصرفکنندگان زعفران نیز با قیمت توافقی امروز برای آینده زعفران مورد نیاز خود را خرید میکنند و این به معنی بی اثر شدن نوسانات برای تولید کننده و مصرفکننده زعفران است.
قرارداد آتی زعفران
این قرارداد در بورس کالای ایران به صورت دوطرفه منعقد میشود. در این قرارداد یک شخص متعهد میشود در تاریخ سررسید مقدار معینی از زعفران را با استاندارد پایه مشخص شده و با قیمتی که امروز دو طرف بر سر آن توافق میکنند به فروش برساند و شخص خریدار متعهد ميشود زعفران را در تاریخ سررسید با قیمت مشخص خریداری کند.
قیمت زعفران در این بازار تابع عوامل مختلفی است و هرچه به سررسید تحویل زعفران نزدیکتر شویم قیمتها واقعیتر میشوند. اصلیترین عامل قیمتگذاری در این بازار قیمت دلار است. قسمت اعظمی از زعفران تولیدی ایران صادر میشود و قیمت دلار تاثیر به سزایی در ارزش زعفران در این بازار دارد.
نحوه انجام معامله در بازار قرارداد آتی زعفران
برای درک بهتر از فرایند خرید و فروش در این بازار با یک مثال قضیه را مطرح میکنیم:
یک کشاورز پیشبینی میکند در آیندهای نزدیک قیمت زعفران افت خواهد کرد و برای حفظ زعفران و سرمایه خود از این افت قیمتی زعفران خود را در بورس کالا به قیمت امروز و تحویل آینده عرضه میکند. او زعفران خود را با توجه پیشبینی خود از افت قیمتی با قیمت امروز عرضه کرده میکند. او برای این کار باید در بورس یک موقعیت تعهد فروش ایجاد کند.
حال طرف دیگر قضیه مصرفکننده زعفران است ( کارخانه صنایع تبدیلی زعفران و یا صادرکننده و…). پیشبینی او از قیمت آینده زعفران افزایش قیمت است، اوهم برای جلوگیری از ضرر افزایش قیمت در آینده، زعفران مورد نیاز خود را به قیمت امروز میخرد. او این کار را با ایجاد موقعیت تعهد خرید در بازار آتی زعفران انجام میدهد.
حداقل اندازه زعفران برای ورود به فرایند تحویل ۱۰۰ گرم و معادل یک قرارداد است.
هر دو طرف معامله نگرانیهای خود از نوسانات قیمتی را با این قرارداد برطرف کردند.
ویژگیهای قرارداد آتی زعفران
اهرم مالی
به طور کلی اهرم مالی ضریبی از ارزش کلی قرارداد است که باید آن را بپردازید تا قدرت مالکیت کامل آن قرارداد را داشته باشد. اهرم مالی در قرارداد آتی زعفران مقدار ثابتی نیست و با توجه به ارزش روزانه قرارداد و وجه تضمین مشخص شده از بورس کالا با فرمول زیر محاسبه میشود:
اهرم مالی = ارزش هر قرارداد / وجه تضمین اولیه
خب اینجا با طرح یک مثال قضیه را روشنتر میکنیم. وجه تضمین به ازای هر قرارداد زعفران پوشال ۱۶۰۰۰۰ تومان است و ارزش هر قرارداد امروز ۷۰۰۰۰۰ است حال باتقسیم این دو مقدار به عدد ۴.۳۷۵ میرسیم که اهرم این قرارداد است. و این یعنی شما با پرداخت ۱۶۰۰۰۰ تومان مالکیت قراردادی با ارزش ۷۰۰۰۰۰تومان را به دست میآورید و میتوانید از منافع آن سود ببرید.
البته این مشخص است که در زمان تحویل زعفران باید تمام مبلغ را بپردازید.
پوشش ریسک برای طرفین
اصلیترین هدف برای ایجاد این قراردادهای آتی کاهش ریسک نوسانات قیمتی برای تولیدکننده و مصرف کننده زعفران است و تولید کننده میتوانند با ایجاد تعهد فروش زعفرانی که در آینده تولید خواهد کرد را به قیمت امروز بفروشد ومصرف کننده نیز زعفران مورد نیاز خود در آینده را با قیمت امروز خریداری کند.
وجه تضمین اولیه
وجه تضمین اولیه به ازای هر قرارداد ۱۰۰ گرمی زعفران از سوی بورس کالا مشخص شده میشود و فردی که قصد معامله در این بازار را دارد باید این مبلغ را به حسابی تحت اختیار سازمان بورس واریز کند. در صورت عدم اجرای تعهدات هر شخص مبلغ ضمانت به نفع طرف مقابل برداشته میشود.
در طی معاملات هر روزه با اعلام قیمت تصفیه روزانه مبالغ این حسابها و وجوه تضمین کاهش یا افزایش مییابند. وبا کاهش آن به ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه شخص موظف است حساب خود را شارژ کند.
قیمت تسویه روزانه
در پایان هر روز قیمت پایانی هر قرارداد با توجه به معاملات آن روز محاسبه و اعلام میشود. و سود و زیان هرشخص محاسبه و بر روی حساب وی اعمال میشود. این مقدار با توجه به ۳۰ %حجم معاملات انجام شده منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی هر روز محاسبه میشود.
حداکثر نوسانات قیمتی در این بازار ۵درصد نسبت به قیمت تصفیه روز قبل است.
کارمزد معاملات
کارمزد معاملات قراردادهای آتی بسیار کم و ناچیز است. کارمزد هر معامله برای خریدار یا فروشنده ۰.۰۰۰۶۸ از ارزش هر قرارداد است.
سود حاصل از معاملات قرارداد آتی زعفران
سود حاصل از این معاملات نیز فرمول محاسباتی خاص خود را دارد. فرض کنیم شخصی بهنام علی امروز با قیمت ۸۰۰۰تومن ۱۰۰قرارداد زعفران را خریداری میکند و در چند روز آینده این تعهد خرید را با ۱۰۰قرارداد تعهد فروش با قیمت ۹۰۰۰ تومان میبندد. اکنون سود حاصله او طبق فرمول زیر برابر است با ۱۰ میلیون تومان.
اندازه قرارداد * (قیمت فروش-قیمت خرید) = سود حاصل
اندازه هر قرارداد زعفران از سوی بورس کالا ۱۰۰ گرم اعلام شده است.
ساعات معاملاتی بورس کالا
زمان انجام معاملات در قراردادهای آتی زعفران بورس کالا از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۰ الی ۱۷و روز پنجشنبه از ساعت ۱۰ الی ۱۶و در آخرین روز معاملاتی ۱۰ الی ۱۵.۳۰ است.
نمای بازار معاملاتی
برای مشاهده نمای بازار معاملات آتی زعفران و آشنایی بیشتر با آن میتوانید به سایت بورس کالای ایران و نمای بازار مراجعه کنید.
منبع : وبسايت ماه چین
تهیه و جمع آوری توسط تیم تحقیق و توسعه زعفران حانیمید