طب آیورودا، یکی از شاخه های متداول طب مکمل در شرق و مجموعه ای از آگاهی ها ست که دانشمندان و سالکان هندی طی هزاران سال، به تدریج و بیشتر از طریق مراقبه فکری و درون نگری کسب و کشف کردند. واژه سانسکریت ( آیو ) به معنی زندگی و ( ودا ) به معنی دانش است و آیورودا به معنی دانش یا علم زندگی است.
ما در مقاله خواص و فواید هل برای بدن انسان به آیورودا اشاره کرده ایم.
طب آیورودا نوعی طب کلیت گراست و پیروان این روش در یک اصل هم عقیده هستند : اساس موجودیت انسان نوعی انرژی کیهانی هوشمند است که به آن آگاهی کیهانی نیز میتوان گفت. این انرژی به اشکال نر و ماده وجود دارد.
آیورودا نوعی نظام زندگی است که به علت توجهی است که بر انرژی های بالقوه و ناپیدای بدن انسان دارد.
طب آیورودا در همه رشته های پزشکی فعالیت میکند و عقیده دارد حفظ تعادل طبیعی بدن، اساس تندرستی است و بیماری نتیجۀ طبیعی عدم توازن در اندام های مختلف است. زندگی در سلامت و تعادل، کلید عمر طولانی و عاری از بیماری است. رژیم غذایی نامناسب، احساسات منفی و استرس از عمده ترین عوامل ایجاد عدم توازن به شمار میروند. این موارد منجر به تولید سمومی در بدن میشوند که تنها راه چاره آن تغییر در شیوه زندگی است.
علت اصلی بروز بیماری از دید آیورودا چیست؟
ترکیب پنج عنصر، دوشاها را میسازد. دوشا ها اعمال روانی- زیستی را کنترل میکنند. بنابراین اگر متعادل باشند سلامتی و نظم ( order ) وجود دارد و اگر متعادل نباشند، بیماری رخ میدهد. ( disorder )
اصل کلی آیورودا بر این اساس است که بیماری بعلت عدم تعادل در یک یا چند دوشا بوجود میآید. عوامل متعددی میتواند بر تعادل دوشاها اثر بگذارد. از رژیم غذایی گرفته تا تغییر فصل، استرس در کار یا خانواده هم تعادل دوشاها را بر هم میزند که نتیجه آن انباشتگی سموم در بدن و ذهن است. هنگامی که علت بیماری تشخیص داده شد، تحت راهنمایی یک درمانگر آیورودا بازیابی تعادل و سم زدایی انجام میشود. این موضوع را به این صورت توضیح میدهند که وقتی انرژی متعادل شد، سیستم دفاعی طبیعی بدن نیرومند میشود و راحت تر میتواند با بیماری مبارزه کند یا از بیمار شدن جلوگیری کند.
اهداف طب
هدف این طب تطبیق انرژی های درونی بدن انسان با تغییرات انرژی های محیطی و حفظ تعادل وجود انسان است. این طب بر پیشگیری از بیماریها و تقویت سیستم ایمنی بدن تأکید دارد. تعالیم آیورودا به ما میآموزد که سلامتی روند طبیعی زندگی است و برای حفظ آن باید از رژیم های غذایی خاص، گیاهان دارویی، مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفسی ( پرانایاما ) و ... به طور مداوم و روزمره استفاده کرد. چنانچه این کارها به طور منظم انجام شود سیستم ایمنی تقویت میگردد و بدن به تنهایی قادر به مقابله با عوامل بیماری زا میشود.
آیورودا معتقد است طبیعت تمام احتیاجات مورد نیاز برای حفظ سلامتی را در اختیار انسان گذاشته است؛ هنگامی که انسان عاقلانه تصمیم میگیرد، طبیعت پاداش او را به شکل سلامتی و خوشبختی میدهد و در غیر اینصورت، زندگی بدون توازن منجر به بیماری میشود.
مطالعات گوناگون اثرات مفید آیورودا را در درمان بیماریها به اثبات رسانیده اند. تأثیر داروهای آیورودا نسبت به داروهای رایج پزشکی سریعتر است و به این دلیل که آیورودا سعی در برقراری تعادل درازمدت دارد مانع از عود بیماری نیز میشود. البته باید توجه داشت که داروهای این طب حتماً تحت نظر پزشک متخصص مصرف شود و هرگز نباید خودسرانه نسبت به شروع و قطع درمان اقدام نمود.
بسیاری از رشته های طب مکمل از جمله هومیوپاتی، گیاه درمانی، آوا درمانی، آب درمانی و ... به نوعی از طب آیورودا بهره گرفته اند. از بستر آن برخاسته اند یا به آن پیوسته بوده اند بسیاری از مردم از طریق یوگا با آیورودا آشنا میشوند و به همین علت آنرا خواهر یوگا مینامند؛ در واقع یوگا دروازه ورود به عالم آیورودا است.
در این طب بررسی بیمار شامل ؛ تاریخچه زندگی، کاوش ذهن و احساسات، معاینه کامل بدنی بررسی وضعیت اقتصادی- اجتماعی، بررسی اختر بینی برای تعیین نوع انسانی و احتمال آسیب پذیری او و آزمایشات خون، ادرار، عرق، آب دهان، خلط سینه و صدای بیمار است. طبیب آیورودایی معمولاً قبل از انجام معالجات اصلی یک یا چند مورد از کارهای زیر را برای بیمار انجام میدهد؛ گرفتن روزه ( پرهیز از خوردن برای مدتی معین، یا پرهیز از خوردن بعضی غذاها برای مدتی یا برای همیشه )، حمام سرد یا گرم، روغن های احیا کننده پوست، رژیم غذایی پاک کننده خون، خون گیری، مسهل قوی و.... سپس داروهای گیاهی به بیمار داده میشود تا دوباره بدن او متعادل و هماهنگ گردد.
عناصر سازنده جهان و سرشت انسان
مطابق فلسفه آیورودا همه چیز در جهان از 5 عنصر اساسی تشکیل شده است: آب، آتش، هوا، زمین و فضا که به پنچامهابوتا شهرت دارند. هر کدام از این عناصر که در ساختار مخلوقات غالبتر باشند، آن را به عنوان جز اصلی تشکیل دهنده آن موجود میشناسیم. این عناصر به صورت زوج با هم ترکیب میشوند و سه خصلت عمده به نام دوشا یا سرشت را ایجاد میکنند که در بدن هر شخص یکی از این سرشتها غالب شناخته میشود و برای پیشگیری و درمان بیماری ابتدا باید این خصلت ها شناخته و معین شوند. سرشت ها در واقع همان مشخصات فیزیکی، فکری و احساسی هر انسان هستند که در وجود همگان دیده میشوند. ساختار جسمی و ذهنی انسان در هنگام انعقاد نطفه در اثر ترکیب سه دوشا که خود را در سلولهای جنسی متجلی میسازد، تعیین میشود. این ساختار پایه برای هر فرد در تمام عمرش ثابت میماند. این سه دوشا را به نامهای واتا، پیتا و کافا تقسیم بندی میکنند که هر یک از این سه گروه احتیاجات غذایی خاصی دارند و نیازمند برنامه و شیوه زندگی متفاوتی هستند؛
سرشت واتا :
لاغر اندام، پوست خشک و چروک، اغلب ضعف قدرت تصمیم گیری دارند اما خلاقیت فکری و توانایی ذهنی بالایی دارند و در حرکات و گفتار بسیار سریع هستند، عصبانیت، اضطراب، بی خوابی، و مستعد ذات الریه و یبوست هستند.
سرشت پیتا :
بدن گرم، اندام متناسب، پوست چرب، اشتهای زیاد، سریعاً به وقایع پیرامون خود واکنش نشان میدهند و مستعد ابتلا به تب و بیماریهای التهابی هستند.
سرشت کافا :
در نقطه مقابل واتا قرار دارند : خونسرد، بخشنده، خوش برخورد، بی علاقه به ورزش و تحرک و اغلب دچار اضافه وزن هستند، غذاهای پرچرب و پرنمک میخورند و مستعد ابتلا به سرماخوردگی و عفونت سینوس هستند.
دوشاها توارثی هستند و از طریق ژن منتقل میشوند. بعضی افراد سه دوشایی هستند؛ چون در این نوع تیپ هر سه دوشا تأثیر گذار هستند فرد از بیشترین شانس حفظ تعادل برخوردار است و البته یک امتیاز منفی هم دارند و آن این است که در صورت عدم تعادل باید هر سه دوشا را به خط در آورند. احتمال این نوع دوشا در نوزادان بیشتر است و به مرور زمان یک یا دو تا از دوشاها بر بقیه غالب میشوند و قدرت را به دست میگیرند.
منبع : وبسایت بیمارستان لاله
تهیه و جمع آوری توسط تیم تحقیق و توسعه زعفران حانیمید